INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Skierniewicach

Audytor środowiskowy 213301

• Auditor środowiskowy.
• Audytor ekologiczny.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 2133 Environmental Protection Professionals.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja M – Działalność Profesjonalna, Naukowa i Techniczna.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Michał Jan Cichy – Stowarzyszenie „Polski Ruch Czystszej Produkcji”, Katowice.
• Lidia Skórzak – emerytowany audytor środowiskowy, specjalista ochrony środowiska, Żywiec.
• Jolanta Religa – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Jarosław Sitek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Marek Wasilewski – Górnośląska Agencja Przedsiębiorczości, Gliwice.
• Paweł Religa – Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. K. Pułaskiego, Radom.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Mirosław Bachorz – Centrum Prawa Ekologicznego, Wrocław.
• Hanna Marliere – Polska Izba Gospodarki Odpadami, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Audytor ⁵ środowiskowy przeprowadza ocenę, czy środowisko jest chronione zgodnie z prawem i obowiązującymi normami/wytycznymi, tj. weryfikuje spełnienie przez audytowaną instytucję przyjętych kryteriów audytu środowiskowego ².

Opis pracy

Audytor środowiskowy jest zawodem o charakterze eksperckim. W ramach audytu środowiskowego audytor:

• analizuje procesy (w tym technologiczne) pod kątem czynników ryzyka środowiskowego i istotnych oddziaływań na środowisko (istniejących i potencjalnych),
• przeprowadza analizę istniejącej w audytowanej jednostce dokumentacji dotyczącej korzystania ze środowiska oraz decyzji administracyjnych,
• przeprowadza analizę wykonywanych przez jednostkę obowiązków pomiarowych z zakresu ochrony środowiska i ich zgodności z wymaganiami ujętymi w decyzjach środowiskowych oraz przepisach,
• przeprowadza analizę zarządzania gospodarką odpadami oraz ocenę ryzyka zanieczyszczeń środowiska wodno-gruntowego,
• weryfikuje spełnienie obowiązków sprawozdawczych związanych z emisją zanieczyszczeń do powietrza, wytwarzaniem odpadów itp.

Zakres pracy audytora środowiskowego może być bardzo różny. Zależy on od celów i kryteriów danego audytu oraz od audytowanej instytucji – jej wielkości, różnorodności prowadzonych procesów, zakresu obowiązków środowiskowych. Zakres audytu środowiskowego może obejmować zagadnienia związane z różnymi oddziaływaniami środowiskowymi, np. z gospodarką odpadami, gospodarką wodno-ściekową, środowiskiem wodno-gruntowym, emisjami do powietrza, hałasem.

Audytor środowiskowy wykonuje audyty w oparciu o normy ISO 19011 ¹⁶ (a w przypadku jednostek certyfikujących – również z uwzględnieniem normy ISO 17021 ¹⁷), wymagania prawne w zakresie ochrony środowiska lub o inne wytyczne opracowane na potrzeby programów i instytucji prowadzących działalność proekologiczną (np. ISO 14001 ¹⁵, EMAS ¹³, Czystsza Produkcja ¹⁰).

Audyt może być częściowy (obejmować wybrane aspekty środowiskowe ¹) lub całościowy (obejmować wszystkie aspekty środowiskowe). Kryterium audytu stanowi spełnienie określonych wymagań, ustalonych przez zamawiającego audyt.

Stosownie do posiadanych kompetencji, a w niektórych przypadkach również do wymaganych uprawnień, audytor środowiskowy może prowadzić:

• audyty wewnętrzne ³ – na wewnętrzne potrzeby danej organizacji,
• audyty zewnętrzne ⁴ – np. na zlecenie kontrahenta lub na potrzeby certyfikacji systemów zarządzania ²⁷.

Audyt może być wykonywany przez:

• zespół audytujący ³² – w skład którego wchodzi audytor wiodący ⁶ (koordynujący audyt), audytorzy oraz ewentualnie eksperci techniczni ¹⁴ zapewniający kompetencje branżowe zespołu,
• jednego audytora, który w takim przypadku wykonuje wszystkie mające zastosowanie obowiązki audytora wiodącego.

Efektem pracy audytora najczęściej jest raport dla zamawiającego audyt (raport z audytu ²⁴).

Audyt środowiskowy stanowi bardzo ważne narzędzie nadzoru nad zagadnieniami ochrony środowiska i służy realizacji oceny ekologicznej na poziomie jednostki organizacyjnej.

Sposoby wykonywania pracy

Praca audytora środowiskowego związana jest z konkretnymi korzyściami dla jednostki organizacyjnej: ułatwia przeprowadzenie przeglądu działań w zakresie jej oddziaływań na środowisko, zgodności z wymaganiami prawnymi oraz innymi wymaganiami, stanowiącymi kryteria audytu ¹⁹. Może także pomóc w zidentyfikowaniu miejsc potencjalnej redukcji kosztów oraz w rozpoznaniu obszarów problemowych w organizacji.

Audytor środowiskowy w swojej pracy stosuje metody, techniki i procedury związane m.in. ze:

• sprawdzaniem spełnienia zobowiązań audytowanego w zakresie wymagań prawnych oraz wewnętrznych regulacji audytowanej jednostki,
• sprawdzeniem spełnienia zobowiązań zawartych w polityce środowiskowej ²² przedsiębiorstwa,
• sprawdzaniem, czy działalność przedsiębiorstw oraz różnego typu instytucji jest zgodna z normami w zakresie ochrony środowiska (stosownie do przyjętych kryteriów audytu),
• badaniem dokumentacji środowiskowej, z uwzględnieniem realizacji programów działań środowiskowych ²³,
• sprawdzaniem osobistym (naocznym) spełniania wymagań w odniesieniu do kryteriów audytu (wizja lokalna na terenie audytowanego – budynki, place, magazyny itp. – w szczególności w zakresie procesów, których dotyczą wymagania prawne i które potencjalnie najbardziej oddziałują na środowisko lub są związane z możliwością wystąpienia awarii środowiskowej),
• prowadzeniem rozmów/dialogu z kierownictwem audytowanej jednostki organizacyjnej oraz jej pracownikami, które pozwalają zdobyć dodatkowe informacje oraz uzyskać możliwie najpełniejszy obraz funkcjonowania tej jednostki,
• identyfikowaniem i określaniem, jakie wymagania audytowana jednostka spełnia, a które należy zrealizować lub poprawić,
• sporządzaniem obiektywnego protokołu/raportu z przebiegu audytu środowiskowego wraz z wnioskami i ewentualnymi zaleceniami dotyczącymi możliwości doskonalenia.

W protokole/raporcie powinny być wyszczególnione zagadnienia będące przedmiotem audytu środowiskowego, mocne i słabe strony audytowanego ⁷ oraz stwierdzone nieprawidłowości.

Audytor środowiskowy w raporcie z audytu popiera swoje spostrzeżenia możliwymi do zweryfikowania dowodami z audytu ¹¹ zebranymi metodą wywiadów, obserwacji, analizy dokumentów.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Audytor środowiskowy wykonuje swoją pracę zarówno w biurze (np. praca biurowa przy sporządzaniu raportów z audytu), jak i w terenie (np. prowadzenie audytu w budynkach, halach produkcyjnych, w terenie otwartym). Praca audytora, szczególnie prowadzącego audyty zewnętrzne, wymaga częstych podróży służbowych.

Jeśli w audycie uczestniczy kilku audytorów, organizacją i koordynacją prac zajmuje się audytor wiodący.

Audytor środowiskowy może być zatrudniony w:

• przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych dowolnej branży (w tym również doradczych i certyfikujących),
• jednostkach administracji państwowej,
• organizacjach pozarządowych,
• jednostkach badawczych, rozwojowych, naukowych itp.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Audytor środowiskowy wykorzystuje w swojej pracy przede wszystkim typowe urządzenia biurowe (drukarka, skaner, faks, telefon) oraz komputer ze standardowym oprogramowaniem umożliwiającym:

• przygotowanie raportów/sprawozdań, zbieranie materiałów niezbędnych do planowania i przygotowania pracy,
• przeglądanie zasobów Internetu, wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej,
• ewentualnie korzystanie z komunikatorów pozwalających na prowadzenie rozmów on-line.

Do dokumentowania wybranych dowodów z audytu może wykorzystywać też aparat fotograficzny (obecnie zwykle wbudowany w urządzenie mobilne).

Organizacja pracy

Audytor środowiskowy wewnętrzny wykonuje swoje zadania zawodowe w ramach obowiązującego go wymiaru czasu pracy – zgodnie z umową z zatrudniającym lub zleceniodawcą, stosownie do zakresu obowiązków. Pracuje zazwyczaj w systemie jedno-, rzadko w dwuzmianowym, w stałych godzinach pracy.

W przypadku audytora środowiskowego zewnętrznego czas pracy uzależniony jest od formy zatrudnienia, liczby zleceń, zakresu pracy koniecznego do przygotowania się audytora do poszczególnych audytów oraz czasu przeznaczonego na wykonanie poszczególnych audytów. Jeśli praca jest wykonywana na zlecenie – godziny pracy są zależne od potrzeb danej jednostki organizacyjnej.

Osoby zatrudnione w tym zawodzie mogą pracować:

• indywidualnie – zwykle samodzielnie organizując własną pracę,
• zespołowo – wówczas za organizację audytu jest odpowiedzialny audytor wiodący.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Audytora środowiskowego dotyczą specyficzne zagrożenia występujące podczas prowadzenia audytów na halach produkcyjnych, w pobliżu realizowanych procesów lub świadczonych usług w audytowanej jednostce organizacyjnej (informację o tych zagrożeniach można uzyskać od pracowników służby BHP). Mogą to być np.:

• hałas,
• emisje,
• wysokie lub niskie temperatury,
• promieniowanie,
• działanie substancji chemicznych, w tym niebezpiecznych,
• zagrożenie wybuchem,
• odory,
• maszyny i urządzenia w ruchu,
• itp.

Zagrożenia związane z poruszaniem się po budynkach to poślizgnięcia na mokrej powierzchni – możliwość stłuczenia, złamania itp.

Natomiast typowe zagrożenia dla audytora środowiskowego związane z pracą biurową (przy monitorze komputera) to np. pogorszenie wzroku, obciążenia kręgosłupa. Z kolei zagrożenia wynikające z konieczności podróżowania to:

• wypadki komunikacyjne,
• hałas,
• wibracje,
• emisja spalin.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód audytor środowiskowy ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność układu mięśniowo-szkieletowego,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu węchu;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• ostrość wzroku i słuchu,
• spostrzegawczość,
• szybki refleks,
• powonienie;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• podzielność uwagi,
• rozumowanie logiczne,
• dobra pamięć,
• łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie,
• zdolność zrozumiałego formułowania myśli w rozmowach oraz w raportach z audytów,
• gotowość do pracy w nieprzyjemnych warunkach środowiskowych (np. różnice temperatur, odory itp.);

w kategorii cech osobowościowych

• bezstronność,
• nieuleganie bezkrytycznie wpływom,
• odporność emocjonalna,
• skrupulatność, dociekliwość i spostrzegawczość,
• rzetelność oraz dokładność,
• dobra organizacja pracy własnej i zespołu,
• zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji,
• zdolność rozwiązywania konfliktów,
• wysoka samodyscyplina, samokontrola,
• otwartość na alternatywne pomysły i punkty widzenia.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Ze względu na charakter i zakres obowiązków, praca w zawodzie audytora środowiskowego związana jest z przemieszczaniem (biuro, hale produkcyjne, pomieszczenia magazynowe). Wymagany jest zatem dobry wzrok (w przypadku wad wzroku niezbędne są okulary korekcyjne), słuch, powonienie, sprawność zmysłu dotyku.

Nie ma istotnych przeszkód, aby zawód ten był wykonywany przez osoby z niepełnosprawnością z wyłączeniem:

• 01-U upośledzenie umysłowe,
• 02-P choroby psychiczne,
• 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu

oraz znacznej niesprawności:

• 04-O choroby narządu wzroku,
• 05-R upośledzenie narządu ruchu.

Pracodawca, organizując pracę audytora środowiskowego, powinien uwzględnić posiadane przez osobę niepełnosprawną dysfunkcje (np. osoba niepełnosprawna ruchowo może prowadzić audyty, o ile stopień jej niepełnosprawności pozwala na swobodne przemieszczanie się, a teren i/lub budynki w obszarze audytu są przystosowane do potrzeb osób o tego rodzaju niepełnosprawności).

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie audytora środowiskowego wymagane jest wykształcenie wyższe co najmniej I stopnia. Najlepsze przygotowanie do pracy w zawodzie powinny dać następujące kierunki studiów: ochrona środowiska, inżynieria środowiska, a także studia podyplomowe dotyczące zarządzania środowiskowego ³¹ lub audytów środowiskowych. Dobre podstawy powinny zapewnić też inne kierunki obejmujące zajęcia z zakresu zarządzania środowiskowego, audytowania, wymagań prawnych dotyczących ochrony środowiska. Korzystne jest posiadanie wiedzy interdyscyplinarnej, łączącej kilka z wymienionych wyżej dziedzin.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Niezbędny do podjęcia pracy w zawodzie audytor środowiskowy jest dyplom ukończenia studiów kierunkowych co najmniej I stopnia.

• Jeśli program ukończonych studiów nie obejmował tematyki planowania i prowadzenia audytów środowiskowych, zaleca się dodatkowe szkolenie przyszłego audytora – albo przez audytorów zatrudnionych w danej instytucji, albo w instytucjach zewnętrznych.
• Kompetencje audytora środowiskowego potwierdzane mogą być certyfikatami:
• audytora systemu zarządzania środowiskowego ²⁸,
• audytora wewnętrznego systemu zarządzania środowiskowego,
• audytora wewnętrznego zintegrowanego systemu zarządzania ³³,
• audytora systemu zarządzania środowiskowego firmy certyfikującej,
• eksperta/rzeczoznawcy czystszej produkcji.

Do wykonywania audytów zewnętrznych zazwyczaj uprawnia – stosownie do danego rodzaju audytu – pozytywnie zdany egzamin kończący szkolenie organizowane przez akredytowane jednostki certyfikujące ¹⁸ personel lub organizowane przez jednostki prowadzące programy proekologiczne, zgodnie z przyjętymi w ich ramach zasadami.

Kompetencje zdobyte w toku edukacji formalnej (na studiach) oraz zdobywane w toku edukacji pozaformalnej (szkolenia, kursy) wymagają uzupełnienia o umiejętności praktyczne i wiedzę uzyskaną w procesie samokształcenia, adekwatną do nowych i często zmieniających się przepisów prawnych i norm oraz specyfiki audytowanych instytucji.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

W rozwoju zawodowym audytora środowiskowego występuje zwykle kilka etapów, które wiążą się z doświadczeniem zawodowym:

• audytor obserwator lub audytor szkolący się pod nadzorem starszego stażem audytora wiodącego,
• audytor przeprowadzający audyty samodzielne lub wchodzący w skład zespołów audytujących,
• audytor wiodący posiadający (oprócz doświadczenia w prowadzeniu audytów oraz wiedzy w zakresie ochrony środowiska) umiejętność współdziałania, dobrej organizacji pracy własnej i zespołu.

Posiadając wiedzę i doświadczenie zawodowe w obszarze ochrony środowiska oraz zarządzania środowiskowego, audytor środowiskowy może podjąć pracę:

• w zawodzie specjalista ochrony środowiska lub w innych zawodach pokrewnych,
• jako audytor w ramach programu czystszej produkcji, po uzupełnieniu kompetencji (ekspert/rzeczoznawca ds. czystszej produkcji),
• jako weryfikator systemu EMAS (z ang. Eco-Management and Audit Scheme), po uzupełnieniu kompetencji.

Możliwe stopnie awansu zawodowego w przedsiębiorstwie to np.:

• kierownik działu ochrony środowiska,
• pełnomocnik ds. systemu zarządzania środowiskowego,
• pełnomocnik ds. zintegrowanego systemu zarządzania (po uzupełnieniu kompetencji w zakresie wymaganym przez dany system, np. zarządzania jakością).

Posiadając wiedzę i doświadczenie w prowadzeniu audytów systemów zarządzania środowiskowego, audytor może również, po uzupełnieniu wiedzy w odpowiednim zakresie tematycznym (np. jakość, BHP), podjąć pracę jako:

• audytor systemu zarządzania jakością,
• audytor systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy,
• audytor zintegrowanego systemu zarządzania.

Audytor może dodatkowo podjąć pracę jako konsultant/doradca w dziedzinie, w której prowadzi audyty, nie może jednak doradzać jednostkom organizacyjnym, w których prowadzi audyty.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Podstawy dla kompetencji w zawodzie audytor środowiskowy dają dyplomy ukończenia kierunkowych studiów co najmniej I stopnia z zakresu ochrony środowiska lub dziedzin pokrewnych. Kompetencje audytora w jednoznaczny sposób potwierdzają certyfikaty i zaświadczenia zdobywane w toku edukacji pozaformalnej tj. kursy i szkolenia z zakresu audytowania (np. systemów zarządzania środowiskowego), organizowane przez stowarzyszenia branżowe oraz instytucje szkoleniowe i jednostki certyfikujące.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie audytor środowiskowy może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie audytor środowiskowy wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Inicjowanie działań związanych z audytem.
• Z2 Zapoznawanie się z profilem działalności i dokumentacją audytowanej instytucji, z uwzględnieniem kryteriów danego audytu oraz przygotowanie planu audytu środowiskowego.
• Z3 Prowadzenie spotkań otwierających ²⁵ i zamykających ²⁶ audyt środowiskowy.
• Z4 Gromadzenie i weryfikowanie informacji oraz dowodów z audytu, z zachowaniem zasad BHP, ppoż., ochrony środowiska oraz zasad poufności.
• Z5 Analizowanie i ocenianie stosowania przez audytowanego wymagań prawnych dotyczących ochrony środowiska oraz innych wymagań związanych z ochroną środowiska i zarządzaniem środowiskowym.
• Z6 Opracowywanie i przekazywanie raportu z audytu środowiskowego, w tym wniosków dotyczących mocnych stron i obszarów do doskonalenia w audytowanej organizacji.
• Z7 Ocenianie realizacji działań poaudytowych ¹².
• Z8 Planowanie i organizowanie pracy zespołu wykonującego audyt środowiskowy.
• Z9 Nadzorowanie i koordynowanie prac realizowanych w ramach audytu środowiskowego.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wykonywanie audytów środowiskowych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Koordynowanie prac zespołu audytującego obejmuje zestaw zadań zawodowych Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie audytor środowiskowy powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych decyzji i działań, w tym za sformułowane wnioski z audytu ²⁹ oraz za zachowanie poufności ujawnionych mu danych i informacji.
• Upowszechniania wzorów właściwego zarządzania środowiskowego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju ³⁵, w miejscu pracy i poza nim.
• Oceniania pracy własnej i zespołu audytującego w sposób krytyczny i odpowiedzialny.
• Kierowania się zasadami etyki zawodowej, w tym przestrzegania zasad uczciwości, rzetelności, poufności.
• Wykazywania empatii i asertywności pozwalającej na wspieranie procesów negocjacyjnych.
• Pełnienia roli odpowiedzialnego negocjatora w przypadku zaistnienia sytuacji konfliktowych.
• Radzenia sobie ze stresem (np. w relacjach z przełożonymi/zleceniodawcami, audytowanymi pracownikami instytucji itp.).

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu audytor środowiskowy.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu audytor środowiskowy

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie audytor środowiskowy nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Audytor środowiskowy może znaleźć pracę w:

• jednostkach certyfikujących (w szczególności w przypadku posiadania uprawnień do prowadzenia audytów zewnętrznych),
• firmach usługowo-doradczych,
• różnego rodzaju firmach i organizacjach np. w przedsiębiorstwach produkcyjnych, w których istnieje potrzeba nadzorowania kwestii środowiskowych (niezależnie od ich formy prawnej, formy własności itp.),
• instytucjach publicznych zajmujących się ochroną środowiska (wydziałach, działach odpowiedzialnych za ochronę środowiska jednostek administracji publicznej różnych szczebli), w szczególności jeśli posiadają systemy zarządzania środowiskowego; mogą to być:
  • urzędy marszałkowskie,
  • inspektoraty ochrony środowiska,
  • urzędy miast i gmin.

Zazwyczaj audytor wewnętrzny jest osobą zatrudnioną w instytucji, w której prowadzi audyty. Często jest to dodatkowa funkcja, którą sprawuje np. jako specjalista ochrony środowiska lub osoba pracująca w pokrewnym mu zawodzie.

Audytor zewnętrzny może być zatrudniony w instytucji (np. doradczej, certyfikującej, przedsiębiorstwie), często jednak jest zatrudniany na zlecenia – do wykonywania poszczególnych audytów.

Audytor może także prowadzić własną działalność, oferując wybrane rodzaje audytów w ramach własnych usług (np. audyty formalnoprawne, audyty wewnętrzne – np. w ramach outsourcingu środowiskowego ²¹).

Kształcenie

Wykształcenie potrzebne w zawodzie audytora środowiskowego umożliwiają uczelnie wyższe zarówno publiczne, jak i prywatne w ramach kształcenia formalnego, np. na kierunkach inżynieria środowiska, ochrona środowiska.

Szkolenie

Na rynku dostępna jest szeroka oferta instytucji szkoleniowych i stowarzyszeń branżowych organizujących szkolenia:

• umożliwiające uzupełnienie ogólnych kompetencji audytora środowiskowego (z różnych obszarów tematyki ochrony środowiska, norm dotyczących zarządzania środowiskowego),
• umożliwiające zdobycie kompetencji przydatnych w samym audytowaniu, np. szkolenia, obejmujące tematykę obowiązków nałożonych przez poszczególne ustawy z obszaru ochrony środowiska na użytkowników środowiska,
• kursy na audytora wewnętrznego-środowiskowego lub systemu zintegrowanego.

Przykładowe nazwy szkoleń/kursów:

• W zakresie prowadzenia audytów: Audytor wewnętrzny systemu zarządzania środowiskowego, Audytor wewnętrzny zintegrowanego systemu zarządzania, Audytor wiodący systemu zarządzania środowiskowego;
• W zakresie pozostałych kompetencji przydatnych audytorowi środowiskowemu w jego pracy: Wymagania normy ISO 14001, Kompendium przepisów prawnych dotyczących ochrony środowiska, Gospodarka odpadami w przedsiębiorstwie, Opłaty za korzystanie ze środowiska, Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, Obowiązki wynikające z ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz bateriach i akumulatorach, Obowiązki wynikające z ustawy Prawo wodne, Obowiązki wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska itp.

Jednostki certyfikujące w miarę swoich potrzeb szkolą audytorów zewnętrznych do przeprowadzania w ich imieniu audytów zewnętrznych (inaczej: audytów trzeciej strony).

Informacje o zarobkach audytora środowiskowego są trudno dostępne. Według informacji dostępnych w źródłach internetowych, audytor środowiskowy zarabia przeciętnie 3000 zł netto (przykładowa kwota brutto przy umowie o pracę: 4210 zł). Portal nie podaje, jaki rodzaj zatrudnienia i audytów został objęty badaniem.

Zarobek audytora środowiskowego wewnętrznego można porównać z zarobkami specjalisty ochrony środowiska lub kontrolera jakości. Osoby pracujące w firmach z wdrożonymi systemami zarządzania są audytorami zintegrowanego systemu, obejmującego obowiązki audytora środowiskowego, audytora jakości i/lub BHP. Według informacji dostępnych w źródłach internetowych najczęściej spotykane wynagrodzenie (mediana) specjalisty ochrony środowiska wynosi aktualnie (2018 r.) ok. 4500 zł brutto (zarobki wahają się w granicach 4000-9000 zł brutto), a kontrolera jakości ok. 3800 zł brutto. Wyższe miesięczne wynagrodzenie może osiągnąć audytor środowiskowy, który realizuje audyty zewnętrzne. Stawki wynagrodzeń za dzień audytowy zaczynają się od około 1000 zł.

Należy zwrócić uwagę, że zarobki w zawodzie audytor środowiskowy mogą być bardzo zróżnicowane, w zależności m.in. od:

• rodzaju wykonywanych audytów (wewnętrzne/zewnętrzne),
• rodzaju/typu jednostki organizacyjnej zatrudniającej audytora (stawki wynagrodzeń mogą istotnie różnić się u różnych audytujących ⁸),
• wielkości audytowanej jednostki organizacyjnej,
• branży, zakresu audytu, złożoności procesów audytowanego,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• regionu Polski,
• stażu pracy, doświadczenia.

W zawodzie audytor środowiskowy możliwe jest zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami. Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), która nie wyklucza stania i chodzenia, w tym samodzielnego przemieszczania się;
• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza wykonywania precyzyjnych czynności;
• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest odpowiednio skorygowana szkłami optycznymi lub kontaktowymi zapewniającymi ostrość widzenia.